Obsesiff Kompulsif Bozukluk



Melis derste sıkıntıyla kıpırdandı. Off! Aklında sürekli aynı cümle dönüp duruyordu; “Önünde oturan arkadaşının sırasına dokun”. Sonunda dayanamadı ve yerinden kalktı; iki kez arkadaşının sırasına oturdu. Tam o sırada tahtada yazı yazan öğretmeni onu ayakta gördü ve “Dikkatini dersine ver, yerine otur” diye ona kızdı. Neyse, dokunmuştu ya gerisi önemli değildi. En azından bir dahaki derse kadar içindeki ses onu rahatsız etmezdi. Her dersin başında mutlaka yerine geçerken tüm sıralara iki kez dokunmadan rahat edemiyordu. Tam ön sıraya geldiğinde öğretmen sınıfa girmiş ve dokunamadan yerine oturmak zorunda kalmıştı. İçindeki ses sürekli “Dokun” diyordu. Dikkatini derse verememişti. Eline kalemini aldı ve yazmaya devam etti. Bir yandan da acaba bu sesten annemle babama bahsetsem benimle alay ederler mi, yoksa yardım edecek bir çözüm bulabilirler mi diye düşündü…
Obsesif-kompulsif bozukluk nedir?
Her çocuğun tekrarlayan davranışları vardır. Örneğin her gün aynı masalı dinlemek istemek, aynı oyuncakla oynamak ya da aynı oyunu oynamada ısrar etmek, yolda yürürken çizgilere basmadan yürümeye çalışmak, bazı şeylere tekrar tekrar dokunmak gibi. Çocuk geliştikçe, büyüdükçe, yeni ilgi alanları ve oyunlar keşfettikçe ve güven duygusu geliştikçe bunlar azalır ve kaybolurlar. Ancak bazen bu tekrarlayan düşünce ve davranışlar azalmayıp tam tersine çocuğun günlük yaşantısında önemli bir yer tutmaya başlar. Obsesyon, çocuğun zihninde kendini alıkoyamadığı, rahatsızlık duyduğu halde vazgeçemediği takıntılı düşünceler,kompulsiyon ise bu rahatsız edici düşüncelerden kurtulmak amacıyla yaptığı tekrarlayan davranışlardır.
Belirtiler:
— Çocuğun, istemediği anlarda gelen, belirgin kaygı ve endişeye yol açan, tekrar eden düşünceleri vardır. (Örneğin: İstemediği halde aklına kötü düşüncelerin gelmesi gibi).
— Bu düşünceler, çocuğun günlük rutinlerini yapmasını (ders dinleme, sosyal ilişkilerini sürdürme, oyun oynama, uyuma gibi) engellemektedir.
— Çocuğun, obsesyonuna tepki olarak ya da kendini alıkoyamadığı için sergilediği tekrarlayan davranışları vardır (Örneğin: El yıkama, defalarca kontrol etme, devamlı dokunma, sayma, bazı sözleri tekrarlama gibi).
— Bu davranışları sıkıntıdan kurtulmaya, sıkıntıyı azaltmaya veya korku yaratan bir durumdan korunmaya yöneliktir. Ancak bu davranışlar, sıkıntı ya da korku yaratan duruma oranla çok aşırı düzeydedirler (Örneğin: Bir yere dokunduğu için 15 dakika boyunca el yıkamak gibi).
Obsesif Kompülsif Bozukluk genellikle ergenlik döneminde ortaya çıksa da, çocukluk çağında da gözlenebilir. Bu durum, yavaş yavaş olduğu gibi aniden de ortaya çıkabilir. Birçok kişide, alevlenen ve yatışan bir seyir izler, stres dönemlerinde artması beklenir.
Obsesif kompülsif özelliklere sahip bir çocuk/genç, çoğu zaman düşündüklerinin ve yaptıklarının mantıkla çok bağdaşmadığını bilir, ancak bunları yapmaktan kendini alıkoyamaz; çünkü bu takıntılı davranışlar, onun kaygı düzeyini azaltmasına yardımcı olur. Aksi takdirde, çocuk karşılaşacağı kaygı düzeyiyle baş edemeyeceğine inanır. Bu nedenle kendi kendine yapabilecekleri konusunda fazla bir seçeneğe sahip değildir. Anne-babalara düşen ise, çocuğun takıntılı davranışlarını fazla desteklememek ve çocuğun çok az düzeyde kaygı yaşamasına izin vermektir